Integratieve psychotherapie

Wat is integratieve psychotherapie?

Integratieve psychotherapie is het integreren van elementen uit de verschillende therapiescholen om zo psychische klachten en aandoeningen te behandelen. Daarnaast kan integratieve psychotherapie verwijzen naar integratie, het integreren van verschillende delen van de persoonlijkheid, als therapeutisch proces. Ook spelen gemeenschappelijke therapiefactoren (common factors), die overigens de basis van alle therapiescholen vormen, een grote rol bij het behandelen van een cliënt.

Het doel van integratieve psychotherapie is om de huidige therapie-stromingen uit te diepen en de behandelwijze af te stemmen op de specifieke noden van de cliënt.

De behandelmethode kan erg uiteenlopen: zo kunnen technieken uit de cognitieve gedragstherapie, uit de psychodynamische therapie als uit de systeemtherapie aangewend worden.

Hoe is de integratieve psychotherapie ontstaan?

Een belangrijke grondlegger binnen de psychologie en psychotherapie is Sigmund Freud. Hij installeerde de gesprekstherapie als methode om psychische klachten te behandelen. Deze behandelmethode noemde hij de psychoanalyse.

In de 20e eeuw zijn er een aantal nieuwe stromingen binnen de psychotherapie die zich van elkaar willen onderscheiden:

- Het behaviorisme of de gedragstherapie
- De Gestaltpsychologie
- De psychoanalyse
- De humanistische psychotherapie

In de 20e eeuw ontstond er ook een schoolstrijd tussen deze verschillende psychotherapeutische stromingen.

Ondertussen, in de 21e eeuw, bestaan er honderden aftakkingen van de initiële stromingen: psychodynamische therapie, cliëntgerichte therapie, gestalt-therapie, systeemtherapie, existentiële therapie, contextuele gedragstherapie, cognitieve gedragstherapie, schematherapie, ACT, EMDR, MBCT, …

Dit is een logische evolutie: een psychotherapeut studeert af binnen een bepaalde stroming, start met werken als psychotherapeut en herontdekt de theorie binnen het gegeven van de psychotherapeutische praktijk. De theorie wordt heruitgevonden en aangepast. Soms krijgt deze therapie dan een nieuwe benaming. Verschillende werkende behandelmethoden worden als het ware geïntegreerd tot een nieuwe behandelvorm.

De integratieve psychotherapie is ontstaan omdat er nood was aan een postmoderne eclectische visie op psychotherapie. Er is niet één psychotherapieschool die de waarheid in pacht heeft, maar er zijn verschillende theorieën en modellen werkend voor verschillende cliënten en verschillende problematieken. Als integratief psychotherapeut heb je een ruime theoretische achtergrond en therapeutisch kader nodig om de cliënt in zijn uniciteit tegemoet te kunnen komen.

Belangrijke onderdelen van een integratieve psychotherapeutische benadering

1. De gemeenschappelijke factoren (common factors)

Op een gegeven moment werd de strijd tussen de verschillende therapiescholen een stuk opzij gezet en ging men bestuderen dat desondanks de verschillende scholingen van een therapeut, een therapie toch werkend kan zijn. Men ging zich meer focussen op de werkende gemeenschappelijke factoren dan te focussen op de verschillen tussen de therapiescholen.

De studie naar de gemeenschappelijke factoren toont aan welke factoren werken binnen een psychotherapeutische setting.

Volgende factoren blijken werkend te zijn binnen psychotherapie:

• Cliënt en psychotherapeut zijn het eens over het doel van de psychotherapie en werken hier samen naartoe.
• De psychotherapeut is empathisch naar de cliënt toe.
• Samenwerking tussen cliënt en therapeut is belangrijk.
• De psychotherapeut aanvaardt de cliënt in zijn uniciteit en geeft positieve bevestiging aan de cliënt.
• De therapeut is authentiek en echt.

2. Eclectische theoretische integratie

Binnen de integratieve psychotherapie worden de affectieve, cognitieve, gedragsmatige, fysiologische en contextuele componenten samengebracht onder één theorie met oog voor de menselijke ontwikkeling en ontwikkelingstaken en de constant beïnvloedende interactie met de omgeving.

Verschillende therapeutische visies worden in rekening gebracht: de cognitieve gedragstherapie, de cliëntgerichte therapie, de psychodynamische therapie, de systeemtherapie, de gestalttherapie, de existentiële therapie, … Elk van deze theorieën bevat waardevolle informatie over het menselijk gedrag en de werking van de psyche.

3. Een psychotherapeutisch traject aangepast aan de unieke noden van cliënt

Vanuit de integratieve psychotherapie wordt de cliënt ontmoet in zijn uniciteit en wordt het psychotherapeutisch traject afgestemd op de unieke noden van deze unieke cliënt. De éne cliënt heeft meer nood aan een doelgerichte aanpak en hierbij kunnen technieken uit de cognitieve gedragstherapie zeer helpend zijn. Een andere cliënt heeft nood aan het vertellen van zijn verhaal waarbij het verleden een belangrijke plaats kan innemen binnen de therapie omdat het van grote invloed is op het heden van deze cliënt. Binnen de integratieve psychotherapie gaan we ervanuit dat er niet één behandelmethode is die werkt voor alle cliënten.

4. Integratie, congruentie en groei

Integreren van de verschillende componenten van een persoonlijkheid is een belangrijk deel van de integratieve psychotherapie.

Soms zijn er enorme discrepanties tussen wie we zijn (identiteit), wat we denken (cognitief functioneren), wat we voelen (affect), wat we doen (gedrag), de ontwikkeling die we hebben doorgemaakt (verleden en ontwikkelingsperspectief), waar we naartoe willen (groei en stagnatie) en de context (systemische) waar we ons in bevinden. Binnen de integratieve psychotherapie willen we congruentie creëren tussen deze verschillende componenten en streven naar een symbolische integratie.